ünsüz düşmesi makalemizde sizlere ünsüz düşmesi nedir ve ünsüz düşmesi cümle örnekleri nelerdir soruların cevabını bulmaya çalışacağız.
Türkçede sözcükler türetilirken veya çekimlenirken, sözcüklerdeki seslerden, harflerden birinin düşmesi olayına ses düşmesi adı verilir. Ses düşmesi ünlü ve ünsüz düşmesi olarak ikiye ayrılır.
Ünsüz Düşmesi Nedir ?
Türkçede ‘k’ ünsüz harfi ile biten kelimelere “-cık, -cik, -cuk, -cük” küçültme eklerinden herhangi birinin gelmesi durumunda, kelimenin sonundaki “k” ünsüzü düşer. Gerçekleşen bu ses olayı, ses düşmesi adı verilen ses olaylarından biri olan ünsüz düşmesidir.
Ünsüz Düşmesinde Özel Durumlar
ünsüz düşmesi örnekleri yalnızca ‘k’ ile bitip “-cık, -cik, -cuk, -cük” eklerini alan kelimelerde görülmez. Bazı özel durumlar da vardır ki, ezberden farklı olarak gerçekleşir ve görülmesi, fark edilmesi daha zordur. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir;
- Son harfi ‘k’ olan bazı kelimeler “-l, -mse” yapım eklerini aldıklarında ünsüz düşmesi görülebilir. Bu durumda kelimenin sonundaki ‘k’ ünsüzü düşer. Örnek: Yüksek-l → Yüksel
- Bazı birleşik kelimelerde de ünsüz düşmesi görülebilmektedir. Örnek: Ast teğmen → Asteğmen
- “-üş” yapım ekini alarak türemiş bazı kelimelere de “-cık, -cik, -cuk, -cük” küçültme ekleri getirilmesi durumunda sondaki “ş” harfi düşebilir. Bu durum da, yine ünsüz düşmesi olarak sınıflandırılmaktadır. Örnek: Gülüş-cük → Gülücük
ünsüz Düşmesi Örnekleri
Ünsüz düşmesi gerçekleşen kelimelerin cümle içinde kullanımlarının fark edilmesi kimi zaman zor olabilir. Ne kadar çok örnek ile alıştırma yapılırsa, ünsüz düşmesini fark etmek o kadar kolaylaşacaktır.
ünsüz düşmesi cümle örnekleri aşağıda verilmiştir;
- Şunu çabucak bana getir. (çabuk -cak → çabucak)
- Küçücük boyuyla bana kafa tutuyor. (küçük -cük → küçücük)
- Sıcacık çayı bir yudumda içti. (sıcak -cık → sıcacık)
- Üsteğmen Ali’ye rapor ver. (üst teğmen → üsteğmen)
- Oyun hamuru ufaldıkça ufalıyor. (ufak -l → ufal(mak))
- Arkadaşlarını çok küçümsüyorsun. (küçük -mse → küçümse(mek)
