ünsüz benzeşmesi konulu makalemizde ünsüz benzeşmesi nedir veya ünsüz benzeşmesi ne demek sorusunun cevabını arıyor olacağız. Ayrıca ses benzeşmesi ve dudak ünsüzlerinin benzeşmesi konularına da değineceğiz.
ünsüz Benzeşmesi Nedir ?
Türkçede kabul görmüş çok farklı ses olayları mevcuttur. Türkçede sıklıkla karşılaşılan ses olayları harf kaynaklı olup bunlar en çok ünlü ünsüz harflerin dil içerisinde kullanımından kaynaklanır. Türkçede sıklıkla karşılaşılan ünsüz benzeşmesi (sertleşmesi) Bu ses olayları içerisinde önemli bir yer teşkil etmektedir.
Türkçenin Gramer Zenginliği
Ural-Altay Dil ailesine mensup olan Türkçe dünyanın birçok yerinde konuşucu nüfusuna sahip dil olması hiç şüphesiz zengin bir gramer yapısına sahip olmasından kaynaklanır. Dilbilim açısından Türkçede bir çok kural, ses olayları bulunur. Bu bakımdan ünsüz harflerden kaynaklı ünsüz benzeşmesi sertleşmesi Türkçede görülen önemli ses olayları içerisinde değerlendirilir.
Ünsüz Benzeşmesi Nasıl Oluşur?
Türkçenin önemli ses olaylarından biri olan ünsüz benzeşmesi (sertleşmesi) konusunda birçok dil konuşucusunun nasıl oluştuğu konusunda ünsüz benzeşmesi ne demek sorusuna cevap aradığı bilinir. Bu soruya cevap olarak ünsüz benzeşmesini diğer ses olaylarına karıştırmadan kolaylıkla ayırt etmeyi sağlayan unsurlar bulunur.
Bunlar:
- Sözcük kök veya gövdesinin son harfinin f, s, t, k, ç, ş, h, p harflerinin olmasına,
- Sözcük kök veya gövdesine eklenen ekin ilk harfinin ç, ğ, k harflerinin olmasına dikkat edilir. Bu kural doğrultusunda oluşturulan sözcüklerde ünsüz benzeşmesi, ses olayı doğrudan görülebilir.
Türkçede Görülen Ses Benzeşmeleri
Türkçede harflerden kaynaklı birçok ses olayı bulunmaktadır. Ses olaylarının çoğunluğu harf düzeyinde oluşmakla beraber istisna durumların varlığı da söz konusudur. Türkçe ses benzeşmesi harflerin nitelikte telaffuz açısından benzeşmesi ile oluşur.
Türkçede sıklıkla görülen ses olaylarını şu şekilde sıralamak mümkün:
- Ünlü türemesi
- Ünlü Düşmesi
- Ünlü benzeşmesi
- Ünsüz yumuşaması
- Ünsüz sertleşmesi vb.
Her bir ses olayının kendine göre dil konuşucusunun ve araştırıcısı açısından önem taşıdığı unutulmamalıdır.
Türkçedeki Dudak Ünsüzü Harfler
Türkçede ünlü ünsüz ayrımı ile başlayan ve ünsüz harflerin kendi arasında gruplandırılması ile oluşan dudak ünsüzlerinin ses olayları açısından önemli bir işlevi bulunmaktadır. Peki, dudak Ünsüzü olarak adlandırılan harfler hangileridir? Dudak ünsüzlerinin hangi harfler olduğu bilgisi verilerek bu soruya cevap vermek mümkün. Türkçedeki dudak ünsüzler b ve m harfleridir.
Dudak Ünsüzü Benzeşmesi Nasıl Meydana Gelir?
Türkçedeki dudak ünsüzlerinin benzeşmesi ses olayının meydana geldiği sözcüklere örnek verilerek bu ses olayını daha iyi kavrama açısından yararlı olacaktır. Bu ses olayının oluşumu esnasında daha çok farsça kelime köklerinin sonunda bulunan n harfinin b harfi ile başlayan ek elması durumunda n-m dönüşümü ile oluşur. Örnek vermek gerekirse pembe sözcüğünün uyumlu ve Türkçe olarak kabul edilmesi için n harfi m ye dönüşür ve sözcük pembe olarak kabul edilir.
