Ana sayfa Keşfet Küçük ünlü Uyumu Nedir?, Kuralları ve Örnekleri

Küçük ünlü Uyumu Nedir?, Kuralları ve Örnekleri

3030
0
küçük-ünlü-uyumu

Küçük ünlü uyumu makalemizde küçük ünlü uyumu nedir ve küçük ünlü uyumu kuralı nelerdir soruların cevabını bulmaya çalışacağız. Ayrıca küçük ünlü uyumuna uyan kelimeler ve küçük ünlü uyumuna uymayan kelimeler nelerdir soruları cevaplayacağız.

Küçük ünlü Uyumu Nedir?

Türkçe kökenli bir kelimenin ilk hecesinin içerisinde a, e, ı ve i harflerinden herhangi birisinin yer alması ve bu harflerden sonra düz ünlü gelmesi, aynı zamanda başlayan kelimenin ilk hecesinin içerisinde o, ö, u ve ü yuvarlak ünlü harflerinden herhangi birisinin gelmesi ve bundan sonra ki hecelerinde yuvarlak ünlü harflerle devam etmesine küçük ünlü uyumu denir. Bu durum küçük ünlü uyumu nedir sorusuna açıklık getirebilir.

Küçük Ünlü Uyumu Kuralı Nedir?

Küçük ünlü uyumu kuralı 2 şekilde ele alınabilir.

1-Başlayan sözcüğün içerisinde düz ünlü harflerden a, e, ı ve i harfleri varsa bundan sonra gelecek olan sözcüğünde bu harflerle başlaması gerekir. Düz ünlü harflerinden sonra gelen o, ö, u ve ü yuvarlak ünlü harfler gelirse küçük ünlü uyumu kuralı oluşmaz.

2-Küçük ünlü uyumunun oluşabilmesi için o, ö, u ve ü yuvarlak ünlü ile başlayan kelimeden sonra gelecek olan hecede u, ü harfleri ya da a, e düz ünlü harflerinin bulunması gerekmektedir. Küçük ünlü uyumu aranırken sözcüğün tamamına değil bir önceki heceden sonra gelecek lan harflere dikkat edilir.

Küçük Ünlü Uyumuna Uyan Kelimeler Nelerdir?

Fidanlık, çaydanlık, kaşıklık, yabancı, ısırık, yoğunluk, kalabalık, ölümsüz, öğrenci, kahveci, soğukluk, sokak, mahalle, ümit, umut küçük ünlü uyumuna uyan kelimeler arasında yer alır. Karpuzcu, kavuncu, istasyon, radyo, televizyon küçük ünlü uyumuna uymayan kelimeler arasında yer alır.

Küçük Ünlü Uyumunun Aranmadığı Durumlar Nelerdir?

Bazı durumlarda sözcüklerde küçük ünlü uyumu aranmaz. Bu durumlar aşağıda belirtilmiştir.

  • *Türkçe kökenli olmayan ve Türkçeye sonradan dahil olmuş kelimelerde küçük ünlü uyumu kuralı aranmaz. Buna örnek olarak alkol ve otobüs gösterilebilir.
  • Türkçe kökenli kelimeler olmasına rağmen yine de küçük ünlü uyumu aranmayan kelimeler de bulunur. Bu duruma örnek olarak kavuşmak, yamuk ve yavuz kelimeleri örnek gösterilebilir.
  • Türkçe kelimelerde yuvarlak ünlü olan o harfi sadede sözcüğün ilk hecesinde kullanılırsa küçük ünlü uyumuna uyar. İlk heceden sonra gelen yuvarlak ünlü kelimeler küçük ünlü uyumunun bozulmasına neden olur. Bu duruma örnek olarak telefon ve televizyon gösterilebilir.
  • Tek heceli olan ve birleşik yazılan kelimelerde küçük ünlü uyumu aranmaz.
  • Türkçe kelimelerde büyük ünlü uyumuna uymayan hiçbir sözcükte küçük ünlü uyumu da aranmaz.
  • Küçük ünlü uyumu aranmayan sözcüklerin sonuna gelecek olan eklerde mutlaka sözcüğün son harfine göre uyum sağlanır.
  • Büyük ünlü uyumunda kelimede bulunan ünlü harflerde kalın ve ince ünlü olmalarına dikkat edilirken küçük ünlü uyumunda bütün ünlü harflerden kendisinden önce gelen ünlü harfe uyum sağlamak zorundadır.

Küçük Ünlü Uyumu Tablosu Nasıl Olmalıdır?

Küçük ünlü uyumu tablosu aşağıda belirtildiği gibi olmalıdır.

a, e, ı, i harflerinde sonra yine a, e, ı, i ya da o, ö, u, ü harflerinden sonra dar yuvarlak harf u, ü ya da düz geniş harf e, ü harfleri kullanılmalıdır. Bunun yanında küçük ünlü uyumu aranabilmesi için Türkçe sözcüklerde küçük ünlü uyumu aranabilmesi için a, e, ı ve i düz harflerinden sonra mutlaka yine a, e, ı ve i harflerinden birinin gelmesi gerekmektedir.

Ya da başlayan sözcükte yuvarlak ünlü harfler var ise ya yuvarlak ünlü olan o, ö, u ve ü harflerinden biri ya da u, ü harflerinden sonra a, e harflerinden biri gelmek zorundadır. Aksi durumda küçük ünlü uyumu aranmaz.

Bilgiall yazarı olarak nice makaleler yazdım da bir tek öz geçmişimi yazamadım...

BİR CEVAP BIRAK

Please enter your comment!
Please enter your name here