ünlü ve ünsüz yumuşaması konulu makalemizde sizlere ünlü yumuşaması nedir ve ünsüz yumuşaması nedir soruların cevabını bulmaya çalışacağız. Ayrıca ünsüz yumuşamasına aykırılık ne olduğunundan bahsetmeye çalışacağız.
Ünsüz ve Ünlü Yumuşaması Nedir?
Türkçe diğer millet dillerine göre gramer açısından oldukça farklı bir konumda yer almaktadır. Çeşitli gramer terimlerini bilmek Türkçe’nin yazımı sırasında sizlerin daha bilinçli hareket etmesine ve yazım işlemlerinizin kusursuz olmasına müsaade edecektir.
Birçok dil bilgisi terimine hakim olmak yumuşama, sertleşme, benzeşme gibi terimleri bilmek işinizi kolaylaştıracaktır. Ünsüz ve ünlü yumuşaması da bilinmesi gereken Türkçe terimlerden bazılarıdır. Tüm bu ifadelere genel olarak bakılması gerekirse şu bilgiler sizlerin işine yarayacaktır.
Ünlü Yumuşaması Nedir?
Bu kavramı tam anlamıyla anlayabilmek için öncelikle Türkçede bulunan ünlü ve ünsüz harflere hakim olmak esastır. Ünlü yumuşaması nedir kavramına verilebilecek en güzel cevap için bu harflerin bilinmesi önemlidir. Türkçede bulunan ünlü harfler: a, e, ı, i, o, ö, u, ü harfleridir. Bu harfler dışında kalanlar ise ünsüz harfler olarak nitelendirilir.
Bu ünlü harfler aynı zamanda düz ünlüler ve dar ünlüler olarak çeşitli şekilde farklılık gösterir. Ağzımızdan bu ünlü harfleri çıkarırken düz bir söyleyiş ile çıkarıyorsak düz ünlü ancak ağız yapımız dar bir şekilde oluyorsa da dar ünlü olarak nitelendirilir. İşte bu düz ve dar ünlü harflere gelen ünsüz harfler eğer harfi bozuyorsa buna ünlü yumuşaması adı verilir.
Ünsüz Yumuşaması Nedir?
Türkçede bulunan ünsüz harflere gelebilecek ekler ile birlikte harfin çıkarılmasında bir değişme olması esasına denilmektedir.
Ünsüz yumuşaması nedir sorusuna verilecek en doğru cevap ise şu şekildedir:
- Türkçede sert ünsüz olarak görev alan P, Ç, T, K ile biten bir sözcük bulunması esastır.
- Bu sözcüklere gelen ünlü ile başlayan bir kelime gelmesi sonucunda oluşur.
- Ünlü harf geldiğinde bu sözcükler eğer B, C, D, G ünsüzlerine dönüşüyorsa işte burada ünsüz yumuşamasından söz edilebilir.
Eğer bu kurallar meydana geldiği halde herhangi bir değişme söz konusu olmamışsa buna da ünsüz yumuşamasına aykırılık denilebilir. Ünsüz yumuşaması diğer adı ise ünsüz benzeşmesi olarak ifade edilir. Bütün bu ifadelere bir örnek ile açıklık getirilmesi gerekirse şunlar doğru olacaktır.
- Ağaç-ı + ağacı olmakta ve ünsüz yumuşaması bulunmaktadır.
- Çocuk-u + çocuğu ifadesine dönüşmektedir.
Ünsüz yumuşamasına aykırılık genelde özel ve takma isimlerde karşılaşılmaktadır. Ünsüz yumuşaması ne demek sorusuna bütün bu deyimler karşılık verilebilir. Bunun dışında tek heceli kelimelerde bazen ünlü veya ünsüz yumuşamasına rastlanma olmaz.
