Plato nedir ve türkiyedeki platolar nelerdir soruların cevabını bu makalemizde arıyor olacağız. Ayrıca plato isimleri ve ülkemizdeki platolar ile plato ne demek sorusunu detaylı olarak sizlere açıklık getireceğiz.
Plato Nedir
Merak edilen konulardan biri olan plato nedir konusu oldukça geniş bir konudur. Yayla anlamına da gelen plato kendi içeriğinde çeşitli özelliklere sahiptir. Akarsular tarafından yarılmış düzlükler olan platolar bu sebeple gerek tarım ve gerekse de hayvancılık yapılması açısından son derece uygun alanlardır. Özellikle ülkemiz dağlık ve engebeli bir arazi yapısına sahip olduğundan coğrafi konum bakımından platolara son derece uygundur. Bu bakımdan ülkemiz platolar yönünden oldukça zengindir.
Plato Ne Demek
Coğrafi bir konu olan plato ne demek sorusuna karşın plato en anlaşılır tanımlama ile akarsular tarafından yarılmış derin vadilerdir. Bu vadilerin oldukça derin olması sonucunda bugünkü bazı il ve ilçelerin burada sonuçlanmasını sağlamıştır.
Türkiyedeki Platolar
Merak edilen Türkiyedeki platolar oldukça fazladır. Türkiye’nin pek çok bölümlerinde çok sayıda değişik türden platolar bulunuyor. Ülkemizde üçüncü ve dördüncü jeoloji dönemlerinde yükselme meydana geldiğinden platoların görülme sıklığı yaygındır. Özellikle derin vadilerde bulunan platolar ise bu durumu net bir biçimde özetliyor. İç Anadolu Bölgesi’nde Obruk Platosu, Cihanbeyli Platosu, Bozok Platosu yer alıyor. Doğu Anadolu Bölgesi’nde ise lavların düzleşerek aşınması neticesinde Erzurum Platosu, Kars Platosu ve Ardahan Platosu meydana gelmiştir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi ise neredeyse tamamen platolardan meydana geliyor. Bunlar arasında en çok bilinen platolar ise Şanlıurfa ve Gaziantep Platosu yer alıyor. Akdeniz Bölgesi’nde ise özellikle karstik yapıda olan Teke ve Taşeli Platoları bulunuyor. Marmara Bölgesi’nde Çatalça ve Kocaeli Platosu, Karadeniz Bölgesi’nde Perşembe Platosu bulunuyor.
Platolar bakımından oldukça zengin bir bölgemiz olan Ege Bölgesi’nde ise Yazılıkaya, Araburun, Keman, Bayat ve Karamart gibi ünlü platolar bulunuyor. Bu platoların haricinde Sakarya, Büyük Menderes ve Gediz nehirleri tarafından parçalanan alanlar ise büyük plato görünümü sunuyor. Böylelikle ülkemizdeki platoları öğrenmiş olduk.
Ayrıca plato nedir konulu yazımızın yanında meral edeceğiniz düşündüğümüz rüzgar yönleri ve isimleri yazımıza da bakabilirsiniz.
Platoların Genel Özellikleri
Merak edildiği üzere Türkiyenin platoları birçok özelliklere sahiptir. Ülkemizdeki platolar genel olarak dağlardan denize doğru inen büyük çaptaki yarıklardan meydana geliyor. Dağlar ve ovalar arasında kalan geniş yapıdaki düzlüklerdir. Eğimli ya da basamak tarzındaki arazi yapısına sahiptirler. Platolar toplumda yayla olarak da tanım görür. Özellikle yaz mevsiminde hayvancılık yapımı için tercih edilir.
Değişik biçimlerde olmasına rağmen daha çok aşınma neticesinde meydana gelir. Vadiler arasında kalan alçak yapıdaki platolar özellikle tahıl tarımı açısından uygundur. Platolar düz yapıdaki araziler olduğundan ulaşıma engel teşkil etmez.
Otoban yapımına son derece uygundur. Yaylaların yüksek bölümleri kış aylarında oldukça soğuk ve yaz aylarında ise serindir. Bu sebeple kalıcı yerleşim merkezi anlamda tercih edilmez. Sıcak bölgelerde yaşayan bireyler genellikle serinlemek amacıyla yaylaları tercih eder.
Aşındırma Platoları
Ülkemizde plato isimleri ve çeşitleri fazladır. Platolar oluşumlarına göre de farklı özelliklere sahiptirler. Yer biçimlerinin rüzgar, yağmur gibi eylemler neticesinde aşınma ile meydana gelen yer yüzü biçimleri tektonik eylemlere maruz kalabiliyor. Bu durum neticesinde ise yükselme veyahut alçalma eylemi meydana gelebilir. Bu eylem neticesinde yüksek kalan alanlar akarsu ile aşındırılması sebebiyle eğimli bir yapıya sahip olarak aşındırma platoları meydana getirecektir.
Yatay Duruşlu Platolar ve Lav Platolar
Tabaka düzlüğü olarak da tanımlanan ve ülkemizdeki platolar arasında bulunan yatay duruşlu platolar yeryüzü üzerinde yer alan ve diğer plato türlerine oranla daha sert yapıda ve daha yüksek bir konumda yer alan düzlüklerin akarsu tarafından aşındırılarak eğimli bir biçimde meydana geldiği platolardır. Volkanik platolar olarak da tanımlanan Lav Platolar yer kabuğunun güçsüz olan merkezlerinden yani çatlamış alanlarından ortaya çıkan volkanik lavların doğrudan toprak üstüne akarak toprak üzerinde kalın yapıda bir iz meydana getirmesidir.
Kalın bir tabaka halinde yeryüzünde kalan bu tabakanın özellikle yüksek alanda yer alan bölümlerinin akarsu tarafından aşındırılması halinde lav plato meydana gelebilir. Eski dönemlerde sönmüş volkanik dağların çevrelerinde meydana gelmesi sebebiyle özellikle tarımsal alanların burada toplanmasına yol açmıştır.
Türkiye’de en yüksek plato çeşidi ise Volkanik Platolardır. Bu nedenle plato ne demektir sorusunda platolar gerek tarım açısından ve gerekse de yeşillik bölümleri meydana getirilmesi açısından son derece uygundur.
